رابطه طولی کتاب و سنت

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 دانش آموخته سطح چهار جامعه المصطفی العالمیّه نمایندگی خراسان

2 استادیار دانشگاه رضوی

چکیده

نوشتار حاضر در تلاش است رابطه‌ای بین کتاب‌الله و سنت معصومین gرا از جهت طولی بودن (نگاه تفسیری داشتن به سنت) و یا عرضی بودن (مستقل بودن سنت از قرآن در بیان معارف) با مراجعه و تمرکز به متن قرآن و اشاره به برخی روایات مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
یافته‌های این تحقیق عبارت است از:

بین قرآن و سنت یک رابطه طولی وجود دارد به این معنا که قرآن کلیات دین را به صورت تمام و کمال به جامعه بشری رسانده ‌است. اما بیان جزئیات دین، تفسیر و تبیین آیات الهی به عهده سنت گذاشته شده ‌است.
کتاب‌الله با این که در بیان معارف دین و راهنمایی بشر چیزی را فروگذار نکرده ‌است خود، اعلام نموده ‌است که نیازمند تبیین و تفسیر می‌باشد.
سنت نیز در تثبیت جایگاه و اعتبار مضمون خود وامدار قرآن می‌باشد. «وَمَا یَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى؛ إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْـیٌ یُوحَى»؛ و هرگز از روى هـواى نفس سخن نمى‌گوید. آنچه آورده چیزى جز وحى نیست که به او وحى شده است.

کلیدواژه‌ها


  • قرآن کریم.
  • نهج البلاغه
  • آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، دار الکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون، بیروت‏، 1415ق.
  • ابن بابویه، محمد بن على‏، من لایحضره الفقیه، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1413ق.
  • ابن سلیمان، مقاتل، تفسیر مقاتل بن سلیمان‏، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏، 1423ق‏.
  • ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن العظیم، دارالکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون‏، بیروت‏، 1419ق‏.
  • بحرانی، سیدهاشم، البرهان فی تفسیر القرآن‏، موسسه البعثه، قسم الدراسات الإسلامیه، قم‏، 1415ق.
  • برقی، احمد بـن محمد بـن خالد، المحاسن، چاپ دوم، دار الکتب الإسلامیه، قـم، 1371ق.
  • جوادی آملی، عبدالله، تسنیم: تفسیر قرآن کریم، نرم افزار الشامله، بی‌تا.
  • حویزی، عبد على بـن جمعه‏، تفسیر نور الثقلین‏، چـاپ چهارم، اسماعیلیان، قـم، 1415ق.
  • خوئی، سید ابوالقاسم؛ فیاض، محمد اسحق؛ محاضرات فی اصول الفقه، مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی قدّس سرّه، قم، 1422ق.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، تفسیر الراغب الأصفهانی، کلیة الآداب، جامعه طنطا، نرم افزار الشامله، بی‌تا، بی‌جا.
  • رضا، محمد رشید، تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار)، دار المعرفه، بیروت‏، 1414ق.
  • زمخشری، ابوالقاسم محمود، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، دارالکتب العربی، بیروت، ۱۴۰۷ق.
  • شهید ثانی، محمد بن حسن، إستقصاء الاعتبار فی شرح الإستبصار، مؤسسة آل البیتg ‏، بی جا، 1419.
  • شعرانی، ابوالحسن، پژوهش‌هایی قرآنی علامه شعرانی در تفاسیر مجمع البیان، روح الجنان، منهج الصدقین، بوستان کتاب، قم، 1386ش.
  • صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّدa، مکتبه آیه الله المرعشی النجفی، قم، 1404ق.
  • طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، المنشورات اسماعیلیان، قم، 1390.
  • طبرانی، سلیمان بن احمد، التفسیر الکبیر: تفسیر القرآن العظیم، دار الکتاب الثقافی، اربد (اردن)، 2008 م‏.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو، تهران، 1372ش.
  • طبری آملی صغیر، محمد بن جریر بن رستم، جامع البیان فى تفسیر القرآن، دار المعرفه، بیروت‏، 1412ق.
  • طوسی، محمد بن الحسن‏، التبیان فی تفسیر القرآن‏، دار إحیاء التراث العربی، بیروت‏، بی‌تا.
  • عاملی، محمد بن حسین (شیخ حر عاملى)، وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیتg للطباعه و النشر، قم، 1409.
  • عراقی، ضیاءالدین، مقالات الاصول، مجمع الفکر الاسلامی، قم، 1420.
  • عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر (تفسیر العیّاشی)، به تصحیح رسولى محلاتى، المطبعه العلمیه، تهران، 1380ق.
  • فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر( مفاتیح الغیب)، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت‏، 1420ق.
  • فیض کاشانی، محسن بن شاه مرتضى، الأصفى فی تفسیر القرآن‏، مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، قم‏، 1418ق‏.
  • فیض کاشانی، محسن بن شاه مرتضی‏، الوافی‏، بی‌جا، 1406ق.
  • قطب راوندی، سعید بـن هبه ‏الله، فقه القـرآن، کتابخانه عمـومى حضرت آیت الله العظمى مرعشى نجفى(ره)، قم‏، 1405ق‏.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، الطبعه الاربعه، تهران، 1407ق.
  • مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بحار الانوار، چاپ دوم، دار إحیاء التراث العربی‏، بیروت، 1403ق.
  • مطهری، آشنایی باعلوم قرآن، نرم افزار الشامله، جزء12، ص1، بی تا.
  • معرفت، محمد هادی، تفسیر و مفسران، مؤسسه فرهنگی انتشارات التمهید، قم، 1379ش.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه،تهران، 1371ش.
  • موسوی، محمد باقر، ترجمه تفسیر المیزان، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1374ش.
  • نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، 1376ش.