مظاهر رحمت الهی در سوره یوسف نسبت به اولیاء الهی

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 دانش پژوه مقطع کارشناسی ارشد مدرسه عالی قرآن و حدیث جامعة المصطفی العالمیة نمایندگی خراسان

2 استاد مدعوّ جامعة المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان

چکیده

سوره یوسف، به‌عنوان یکی از سوره‌های داستانی و بلند قرآن کریم، جلوه‌گاه ویژه‌ای از رحمت الهی نسبت به اولیای خدا محسوب می‌شود. این سوره با بیان فراز و فرودهای زندگی حضرت یوسف (ع)، نمادی روشن از الطاف و عنایات الهی در سخت‌ترین شرایط زندگی پیامبران و بندگان خاص خداوند را ارائه می‌دهد.
پژوهش حاضر با رویکرد تفسیری و تحلیلی به بررسی مظاهر مختلف رحمت الهی در سوره یوسف می‌پردازد و نشان می‌دهد که این رحمت در قالب امدادهای غیبی، حفظ از گناه، عطای علم، تبدیل محنت به نعمت، غلبه بر دشمنان و احیای روابط خانوادگی تجلی یافته است. بررسی محتوای سوره نشان می‌دهد که رحمت الهی نه‌تنها در لحظات سختی، بلکه در زمان رفعت و عزت حضرت یوسف (ع) نیز ادامه دارد و هدایت الهی به‌عنوان شاخص‌ترین نمود رحمت، در تمام مراحل زندگی او آشکار است.
همچنین، رحمت خاص الهی شامل حضرت یعقوب (ع) نیز می‌شود؛ صبری که به او الهام می‌شود، مژده بازگشت فرزند و پایان‌بندی خوشایند داستان، از نشانه‌های دیگر این رحمت است.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سوره یوسف تجلی پیوند وثیق میان رحمت خداوند و صبر، توکل و تقوای اولیای الهی است و تأکید دارد که سنت الهی بر این اصل استوار است که رحمت خود را شامل حال بندگان شایسته‌اش در دنیا و آخرت گرداند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
  ابن فارس، احمد (۱۳۸۷ ش)، معجم مقاییس اللغه، ترتیب علی عسکری و حمید المسجدی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، زیتون، قم.
  ابن منظور، ابو الفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم (۱۴۱۴ ه‍ ق)، لسان العرب، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر، بیروت، لبنان، چاپ سوم.
  دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۳ ش)، لغتنامه دهخدا، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول.
  صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد (۱۴۱۴ ه‍ ق)، المحیط فی اللغة، عالم الکتاب، بیروت، لبنان، چاپ اول.
  طباطبایی، محمد حسین (۱۳۷۴ ش)، ترجمه تفسیر المیزان، دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)، قم، چاپ پنجم.
  طریحی، فخرالدین (۱۳۷۵ ش)، مجمع البحرین، تصحیح سید احمد حسینی اشکوری، تهران، انتشارات مرتضوی، چاپ سوم.
  عروسی الحویزی، عبد علی بن جمعة (۱۴۱۵ ه‍ ق)، تفسیر نور الثقلین، محقق و مصحح: رسولی محلاتی، سید هاشم اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم.
  فراهیدی، خلیل بن احمد (۱۴۱۰ ه‍ ق)، کتاب العین، نشر هجرت، قم، ایران، چاپ دوم.
  قرائتی، محسن (۱۳۸۸ ش)، تفسیر نور، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، تهران، ایران.
  مجلسی، محمد باقر (۱۴۰۳ ه‍ ق)، بحار الانوار، دار احیاء التراث العربی.